Từ các HLV, cầu thủ, chuyên gia về đá bóng hay những cổ động viên xem bóng đá lâu năm chắc chắn đã quá quen thuộc với sơ đồ 442. Nó xuất hiện từ khá lâu, ở các đội bóng lớn nhỏ trên mọi giải đấu và không ít trong số đó, gặt hái được thành công đáng kể cùng sơ đồ chiến thuật này.
Khái quát chung về sơ đồ 442
Như tên gọi của nó, sơ đồ 442 thi đấu với hàng hậu vệ và tiền vệ 4 người, 2 cầu thủ chơi ở vị trí tiền đạo. Như vậy, đội hình sẽ có 1 trục dọc chắc chắn xuyên suốt từ phần sân nhà sang cầu gôn đối phương. Phối hợp chồng biên, tạt cánh để tiền đạo bên trong chạy cắt mặt hoặc đánh đầu ghi bàn là miếng đánh hiệu quả khi áp dụng sơ đồ này.
Cụ thể bộ khung của sơ đồ này gồm: Thủ môn, 4 hậu vệ ( 2 trung vệ, 2 hậu vệ cánh), 4 tiền vệ ( 2 tiền vệ trung tâm, 2 tiền vệ cánh), 2 tiền đạo.
Cách vận hành của sơ đồ 442
Chơi bóng với hàng tiền vệ 4 người, cùng 2 tiền đạo nên sức tấn công cũng như khả năng hỗ trợ phòng ngự của sơ đồ 4-4-2 là rất cân bằng.
Khi tấn công mấu chốt của sơ đồ 442 chính là 2 cánh. Như đã nói ở trên, các pha phối hợp ít chạm giữa tiền vệ và hậu vệ cánh, các bài chồng biên, tạt cánh sẽ vô cùng hiệu quả. Ngoài ra, chơi với 2 tiền đạo khi cần 1 tiền đạo sẽ đẩy ra cánh để thu hút hậu vệ đối phương, tạo khoảng trống, cũng có thể di chuyển ra phía sau lưng hậu vệ cánh đối phương để nhận các đường chuyền dài từ đồng đội; tiền đạo còn lại từng bước xâm nhập vòng cấm, chờ cơ hội dứt điểm khi có khoảng trống.
Lúc phòng thủ, hai tiền đạo sẽ kéo sang hai bên đọc tình huống ngăn chặn các đường chuyền ra 2 cánh của đội bạn, hàng tiền vệ 4 người cùng nhau lùi về bắt người và hỗ trợ, làm chủ khu vực trung tuyến, để chắc chắn hơn trong khâu phòng ngự thì ở các pha phản công nhanh của đối thủ, 2 hậu vệ cánh có nhiệm vụ lùi về nhanh hỗ trợ phòng ngự, nếu không khoảng trống mà hậu vệ cánh để lại sẽ là rất lớn và mở ra cơ hội tấn công nguy hiểm cho đối thủ.
Ưu điểm của sơ đồ 4-4-2
Đội hình bố trí đều ở các tuyến cho nên khi áp dụng sơ đồ 4-4-2 việc triển khai bóng, kéo giãn đội hình đối phương là rất dễ. Khi cần chơi pressing, với trục dọc đội hình có thể thực hiện được ngay.
Thi đấu với 2 tiền đạo ở trên, vì vậy nhiệm vụ tấn công của 2 tiền vệ cánh sẽ được giảm tải phần nào, đồng thời 4 cầu thủ chơi ở hàng tiền vệ nên hỗ trợ hệ thống phòng ngự là rất tốt.
Hai hành lang cánh luôn có sự xuất hiện của hậu vệ, tiền vệ cánh hoặc có thêm tiền đạo di chuyển sang, do đó mà các bài phối hợp, chồng biên là lợi thế lớn ở sơ đồ 4-4-2.
Nhược điểm của sơ đồ 442
Để hỗ trợ tốt cho khâu tấn công, 2 tiền vệ trung tâm phải lên công về thủ liên tục, điều này khiến các cầu thủ ở hàng tiền vệ sẽ nhanh xuống thể lực và ảnh hưởng đến chất lượng những đường chuyền hay là những pha dứt điểm từ xa.
Hai hậu vệ cánh sẽ thường xuyên lên tham gia tấn công, nếu không kịp lùi về hoặc có 1 trong 2 quá mải mê với công việc tấn công thì đó sẽ là cơ hội cho đối thủ khai thác vào cánh.
Lựa chọn cầu thủ phù hợp với sơ đồ 442
Chất lượng chuyên môn của các cầu thủ là một phần, việc sắp xếp các cầu thủ ở vị trí phù hợp, phát huy được hết khả năng của mình quan trọng hơn cả.
Ở sơ đồ 442, đối với hàng hậu vệ 4 người thì việc lựa chọn 2 hậu vệ cánh chất lượng là điều cần thiết. Ảnh hưởng trực tiếp đến các pha tấn công của đội mà vẫn phải đảm đương nhiệm vụ phòng ngự, các hậu vệ cánh yêu cầu phải có tốc độ, kỹ thuật để đột phá dọc biên, có khả năng phối hợp ít chạm để thực hiện các bài chồng biên, tạt cánh tốt tạo các đường cắt nguy hiểm, và đủ thể lực lùi về hỗ trợ phòng ngự lúc đối thủ có cơ hội phản công.
Đối với 2 tiền vệ cánh nơi hàng tiền vệ 4 người trong sơ đồ 442, các yếu tố về tốc độ, kỹ thuật, thể lực cơ bản đạt được như hậu vệ cánh, ngoài ra cần có thêm khả năng dứt điểm từ xa, những pha bóng đột phá qua cầu thủ đối phương, tạo khoảng trống để dứt điểm. Còn 2 tiền vệ trung tâm, kiểm soát bóng, khả năng chơi bóng sáng tạo là yếu tố thiết yếu. Sẽ tuyệt vời hơn, nếu 1 trong 2 có thể đưa ra các đường chuyền dài có điểm rơi, vượt qua hàng hậu vệ của đội bạn.
2 cầu thủ chơi ở hàng tiền đạo, ngoài các yếu tố cần thiết của 1 sát thủ vòng cấm như dứt điểm cả 2 chân, chạy chỗ thì thể lực cũng hết sức quan trọng. Nếu muốn chơi pressing ngay phần sân đối phương, các tiền đạo phải duy trì tốt thể lực để áp sát các đường chuyền của đội bạn. Bên cạnh đó, khả năng đỡ bước 1 tinh tế, phối hợp với nhau ăn ý sẽ giúp hàng công trong sơ đồ 442 mạnh hơn đáng kể.
Huấn luyện viên và đội bóng thành công với sơ đồ 442
Thực tế cho thấy các đội bóng ở giải Ngoại hạng Anh rất ưa thích sử dụng sơ đồ 4-4-2, từ các đội bóng nhỏ tới các ông lớn đã xưng Vương trời Âu. Để giờ khi nhắc tới bóng đá anh, người hâm mộ sẽ nghĩ ngay tới sơ đồ 442 cùng các pha bóng lật cánh, đánh đầu đỉnh cao. Nhưng có lẽ, tới thời điểm hiện tại, Manchester United thời kỳ Sir Alex Ferguson là đội bóng thành công nhất với sơ đồ 4-4-2. Cổ động viên bóng đá thế giới nói chung, nước Anh nói riêng đến giờ vẫn chưa quên cú ăn 3 lịch sử của Manchester United vào năm 1999 so Sir Alex Ferguson dẫn dắt với dàn cầu thủ như David Beckham, R.Giggs, Roy Keane hay P.Schoels. Sau đó họ tiếp tục cùng sơ đồ 442 thống trị bóng đá Anh trong một thời gian dài ( đến năm 2013).
Sau thời kỳ của Sir Alex, Manchester United vẫn chưa tìm lại được phong độ vốn có, và chiến thuật 442 cũng đã không còn thịnh hành như trước, mặc dù vậy vẫn không ít đội bóng lớn nhỏ trên thế giới áp dụng sơ đồ 4-4-2 bởi tính hiệu quả mà sơ đồ chiến thuật này mang lại.
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn có thêm nhiều hiểu viết về sơ đồ 4-4-2, hãy theo dõi Taifiaonline4.vn để có nhiều thông tin hữu ích hơn về bóng đá nhé.